Yaşam Bankası'nda Kordon Kanı ve Dokusu Saklama

Doğum sırasında hekim tarafından toplanan kordon kanı ve alınan kordon dokusu parçası en geç 24 - 36 saat içinde laboratuvara ulaştırılmak üzere bölge yetkilileri tarafından aileye verilen özel bir kit vasıtasıyla doğum gerçekleşen hastaneden alınmaktadır. Daha sonra kit gerekli işlemler yapılmak üzere Yaşam Bankası laboratuvarına ulaştırılır. Yaşam Bankası'na ulaşan kordon kanı ve dokusu içerik ve mikrobik tetkikler açısından incelenir. Ayrıca anne kanından da bazı testlerin sonuçlarının tamamlayıcı bilgi olarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir. 

Bu aşamada bir detay çok kritik bir şekilde öne çıkmaktadır. Yaşam Bankası kan veya dokuyu direkt saklamaz. Bu biyolojik malzemelerin en gerekli olan kısımlarını yani kök hücrelerini ayrıştırıp saklar. Bu da ileride dondurucudan çıkarılan malzemenin direkt nakile hazır ve kullanılabilir olmasını sağlar. Ayrıca bu yöntemle, ileride çözülme sonrası olası kök hücre üretilememe riskleri de ortadan kaldırılmış olur. 

Detaylı tetkikler tamamlandığında eğer saklamaya uygun bulunursa, değişik dondurma tekniklerinden biri kullanılarak kök hücreler dondurulur ve azot tanklarına yerleştirilerek -196 santigrat derecede saklanır. Saklama süresi olarak tıbben belirlenmiş bir zaman sınırlaması bulunmamaktadır. 

Tüm dünyada kordon kanı bankacılığı 90'lı yılların başından itibaren ilk kordon kanı naklinden sonra şekillenmiş ve başta Amerika olmak üzere Avrupa'da birçok ülkeye yayılmış durumdadır. Ülkemizde de ilk yıllarda sadece yurt dışında saklama gerçekleştiren birkaç firma faaliyet göstermiştir. 

Yaşam Bankası 2002 yılında Türkiye'de kurulan ilk aile kordon kanı bankasıdır. Yaklaşık 13 yıldan fazla sadece bu alanda uzmanlaşmış bir şekilde faaliyetlerini sürdüren Yaşam Bankası 2013 yılında FamiCord Group şemsiyesi altına girdi. FamiCord Group bu alanda Avrupa'da ilk 3, dünyada ilk 10 içinde yer alıyor ve şu anda 20'den fazla ülkede faaliyetlerini sürdürüyor.

Tüm bu gelişim çerçevesinde aslında Yaşam Bankası uluslararası hizmet kalite standartlarının belirleyicisi olan Amerika'da AABB ve Avrupa'da Cord Blood Europe üyesi olarak en yüksek kalitede hizmeti Türk ailelerine sunmayı hedefler. 

Toplanan ve laboratuvar ortamına ulaşan kan ve doku, uzman ekip tarafından kök hücrelerine ayrılır. Daha sonra, çeşitli dondurma teknikleriyle kök hücreler dondurulur ve azot tanklarına yerleştirilerek -196 derecede saklanmaya başlanır. Saklama tankları laboratuvarda yer alan özel bölmeye yerleştirilmiş durumdadır ve 24 saat gözlem altında tutulmaktadır. Saklama süresi olarak tıbben belirlenmiş bir zaman bulunmamaktadır. Yapılan en son araştırmalara göre, azot tankında muhafaza edilen kök hücreler, canlılıklarını kaybetmeden ömür boyu saklanabilmektedir. 

Yaşam Bankası'nın Ankara'daki laboratuvarında azot tankları içinde muhafaza edilen tüm kanlar 24 saat gözlem altında bulunmaktadır. Sürekli bir biçimde ısı kontrolü sağlayan sistemler, acil durumlar için jeneratörler ve bildirim sistemleri ile donatılmıştır. Saklama tankı çelik titanyum alaşımlı çift cidarlı bir tanktır. Her türlü darbeye karşı oldukça dayanıklıdır. Ankara deprem bölgesi olmadığından güvenlik anlamında daha avantajlıdır. 

Aslında saklama tankının elektrikle bir bağlantısı bulunmuyor. Yalnızca kontrollü dondurucu aşamasında elektriğe ihtiyaç olur. Bunun için de güçlü bir UPS ve jeneratör sistemleri; ayrıca, yedek sıvı azot tankları ile güvenlik kameraları mevcuttur.

Bununla birlikte Yaşam Bankası olarak kordon kanı sözleşmesinde de açık bir şekilde belirtilen şekliyle firmanın herhangi bir nedenle faaliyetine son vermesi hallerinde, dondurulmuş olan kordon kanı, Yaşam Bankası tarafından ailenin talep ettiği başka bir kordon kanı bankasına nakledilir. Ayrıca savaş gibi olağanüstü haller hariç, diğer tabii afetler veya kusur nedeniyle kordon kanının kullanılamaz hale gelmesi durumunda ve kordon kanı toplanmış olan çocuğun tıbbi ihtiyacının doğması halinde, banka yurtiçi ve yurtdışı kaynaklardan uygun dokunun tedariki için gerekli her türlü işlemi yapmayı ve masraflarını karşılamayı kabul ve taahhüt eder. 

Yaşam Bankası'nda kordon kanı bankalamanın maliyeti, kit teslimi, kanın doğum sırasında alımı, laboratuvara ulaştırılması, kanın işlenmesi, kök hücrelere ayrıştırılması ve dondurulup saklanması işlemlerinin tümü için bir sefere mahsus olarak alınır. Bununla beraber saklanan her yıl için yıl tamamlandığında cüzzi bir saklama bedeli mevcuttur ve bu bedel yıllara göre herhangi bir artış göstermez. Buna ek olarak Yaşam Bankas sıklıkla düzenlediği kampanyalarla ailelere uygun fiyatlı hizmet sunmayı hedefler.

Aslında alternatif tedavi seçenekleri incelendiğinde kordon kanı saklamak ve tedavide ihtiyaç duyulduğunda kullanmak son derece maliyet etkin bir yöntemdir. Bir insanın hayatı boyunca kök hücreye ihtiyacı olma olasılığı %1'dir. Bununla birlikte kök hücreye ihtiyacınız olduğunda karşınıza çok ciddi rakamlar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca donör bulma güçlüğü de en büyük sorunu oluşturur. Örnek vermek gerekirse, 2016'nın ilk çeyreğinde şu anda ülkemizde hali hazırda nakile ihtiyacı olan ve uygun donör bulunamayan 500'ün üzerinde vaka bulumaktadır. Kordon kanı ve dokusunun saklanması ile tüm bu süreçlerin önüne geçilir.

Dünyada 1988 yılında Fankoni Aplastik anemi hastalığı bulunan bir çocuğun ilk kez kordon kanı ile tedavi edilmesinden bu yana, 35.000 hasta yüzlerce hasta bu yöntem ile tedavi edilmiştir. 

Yaşam Bankası'nda saklanan kordon kanlarından yapılan ve olumlu sonuç alınan 5 nakil örneği bulunmaktadır. Ayrıca, bağlı olduğu FamiCord Group 160'ın üzerinde nakil sayısıyla Avrupa'da en fazla sayıda nakil tecrübesi olan kordon kanı bankasıdır. Günümüzde kordon kanı kaynaklı kök hücrelerle, lösemi, talasemi, kemik iliği kanseri gibi kan hastalıkları başta olmak üzere halen 80'den fazla hastalığın tedavisi gerçekleştirilmektedir. Dünya çapındaki yoğun araştırmalar yöntemin kullanım alanlarını hızla geliştirmektedir.

Kordon kanından farklı olarak, kordon dokusunda bulunan kök hücreler tip-1 diyabet, kalp ve damar hastalıkları, felç, Alzheimer, parkinson, kemik ve kıkırdak hasarı gibi pek çok hastalığın tedavisinde kullanılabilir.