Nörolojide Bel - Boyun Fıtığı ve Hidrosefali Tedavisi

Bel ve boyun fıtıkları toplumda dejeneratif omurga hastalıkları içinde en önemli hastalıkların başında gelmekte. Bel ve boyun fıtıklarının tedavisinde genellikle konservatif yöntemler dediğimiz ameliyat dışı yöntemler tercih edilir. Genellikle hastalar zaten doktora başvurmadan önce istirahat ve birtakım geleneksel yöntemlerle kendini tedavi etmeye çalışır. Hekime ise ağrısı geçmeyince müracaat eder. 

Bel ve boyun fıtığının geleneksel tedavi yöntemlerinin başında fizik tedavi gelir. Fizik tedavi yöntemlerinden fayda görmeyen hastalar daha sonra bir basamak üstte yer alan algoloji - ağrı bölümüne başvurur. Ağrı tedavisi ile sorunlarına çözüm arar. Fizik tedavi ve algolojiden de fayda göremeyen bel ve boyun fıtığı hastaları, son aşamada cerrahi tedavi yöntemlerine başvurur. Bu hastaların oranı da yaklaşık yüzde 2 civarındadır. Yani bel ve boyun fıtığı hastalarının ancak yüzde 2 kadarı ameliyat edilir. Geri kalan hastalar geleneksel yöntemlerle tedavi edilir. 

Doğru hasta seçimi yapıldığında, bel ve boyun fıtığı ameliyatlarında başarı oranı kişiden kişiye değişmekle beraber, yüzde 90 civarındadır. Geri kalan yüzde 10'luk kısımdaki hastalarda ise biyomekanik ve genetik sorunlar nedeniyle hastalık tekrar ederse, cerrahi müdahale de tekrarlanabilir. Ancak bu oran yüzde 10'un altındadır.

Bel ve boyun fıtığının cerrahi tedavisinde başarı oranı en yüksek olan yöntem mikrocerrahi olarak da bilinen mikrodiskektomi yöntemidir. Hasta genellikle aynı gün içinde ayağa kalkar, 1 gün sonra taburcu olabilir, 3-4 haftalık bir zaman diliminde de günlük hayatına başlayabilir.  

Yetişkin hidrosefalileri genellikle sinsi hastalıklar olarak kabul edebileceğimiz gruptadır. Hidrosefali rahatsızlığında, hastada yaşlanma ile beraber beyin omurilik sıvısının basıncının artması sonucu hafıza kaybı, yürüme güçlüğü ve son noktada idrar kaçırma gibi sorunlar görülür.

Tüm bu şikayetler çoğunlukla yaşlılıkla da beraber geldiği için aile ve hasta tarafından yaşlanmaya bağlı bulgular olarak değerlendirilmekte ve kökeninde yetişkin hidrosefalisi dediğimiz normal basınçlı hidrosefali gibi bir sorunun yattığı çoğunlukla düşünülmemektedir. Hastalık ilerlediğinde ve semptomlar ağırlaştığında hasta bir şekilde hekime müracaat etmek zorunda kalır. Bu durumda yapılan tetkiklerinde de normal basınçlı hidrosefali adı verilen tablo ortaya çıkıyor. 

Hidrosefalinin klasik üçlemesi hafıza kaybı, yürüme güçlüğü ve ileri seviyede idrar kaçırmadır. Beyindeki su basıncının artması sonucu ortaya çıkan bu bulguların tedavi edilmesi genellikle cerrahi yöntemledir. 

Hidrosefali tedavisinde en sık kullanılan yöntem, beyin omurilik sıvısının yarattığı basıncın düşürülmesini sağlayan Ventikülo Peritoneal Şantlama adı verilen cerrahi yöntemdir. Ventikülo Peritoneal Şantlama yönteminde, beyin su kanallarına yerleştirilen ince bir tüp, karın zarı boşluğuna indirilir ve beyindeki su basıncı düşürülür. Beyinden boşaltılan sıvı, karın zarı tarafından emilir ve böbrekler tarafından süzülerek vücuttan idrar yolu ile atılır. Temel tedavi prensibi budur. 

Yetişkin hidrosefalinin tedavisinde diğer bir yöntem ise, doğru hasta seçilmişse, endoskopik ventikülostomi yöntemidir.  Minimal invaziv olarak tanımlanan endoskopik ventiküloskopi yöntemi her hasta için uygun değildir. Bu anlamda hasta seçimi çok önemlidir, sınırlı sayıdaki hastada iyi sonuç verir. Bu yöntemde ince kameralı bir cerrahi alet ile beynin su kanalına girilir ve beyin su kanalından bir başka su kanalına pencere açılır. Bu pencere açma işlemine penestrasyon veya ventikülostomi adı verilir. Beynin su kanallarını birbirine ağızlaştırma anlamına gelir ve beyinde üretilen sıvının basıncının düşürülmesini amaçlayan bir işlemdir. 

Her iki yöntem de beyindeki su basıncını düşürdüğü için hastanın şikayetlerinde belirli ölçüde gerilemeye ve hastanın yaşam fonksiyonlarının normale dönmesini sağlar. 

Yetişkin hidrosefalisi ile ilgili söylenebilecek en önemli şey, her hafıza bozukluğu ya da yaşlılığa bağlı olarak görülen semptomların her zaman yaşlılığa bağlı olmayabileceği, kimi zaman hidrosefali, kimi zaman da başka hastalıklardan kaynaklanabileceğidir. Bu anlamda sıkıntı yaşayan kişilerin genel kontrollerini yaptırmasında fayda vardır.