Normal Doğum Sonrası Ağrılar

Normal doğum sonrası ağrı hastanın hissettiği rahatsızlık hissidir. Lohusa kadınlar bu ağrıyı bel bölgesinin yanı sıra kasıklarında ve karınlarında kramp tarzı hisseder. Temelinde normal gerçekleşmiş bir vajinal doğum sonrasında en sık gördüğümüz sebep rahimin kanamayı durdurmak için kasılmasına bağlı oluşan ağrıdır. Kanda artan oksitosin hormonu yüzünden rahim kasılmaya başlar. Bu, hasta tarafından karın, bel ve kasık bölgesinde kramp tarzı ağrı şeklinde algılanır. Özellikle annenin emzirmeye başlaması kandaki oksitosin hormonunun düzeyini artıracağı için ağrılar özellikle ilk 12 saat içinde oldukça şiddetli olabilir. 

Vajinal doğum sonrası ikinci bir ağrı sebebi ise özellikle doğum sırasında epizyotomi denilen, doğum kesisinden kaynaklanabilir. Bu kesi vajinal doğumu kolaylaştırmak adına bebeğin başının çıktığı bölge olan perine bölgesine hekim tarafından yapılır. Ağrı, kesi bölgesinde ve onun tamiri için atılan sütürler, yani dikişler nedeniyle oluşur. 

Ağrının kontrolünün kadın doğum uzmanları için en önemli yönü, annenin bebeğine çabuk adapte olmasını ve bir an önce emzirmeye ve bebek bakımına başlamasını sağlamaktır. İyi bir ağrı kontrolü de hem hekimin hem de sağlık ekibinin en önemli görevidir. 

Normal doğum sonrası ağrı en sıklıkla hastanın karnında görülür. Özellikle doğum sonrasında rahim kanamanın azaltılması için kasılmaya ve küçülmeye başlar. Bu da lohusa kadının karnında bir sertlik ile birlikte ağrı şeklinde algılanır. Bu ağrı hastanın beline, kasıklarına, vajinal bölgesine yansıyabilir. 

Bir de normal doğum sırasında eğer epizyotomi, doğum kesisi yapılmışsa, bunun tamiri sırasında oluşan sütürler de vajinal bölgede ve perine bölgesine yanıcı, batıcı hisse ve ağrıya neden olabilir. 

Bunun dışında hastaya doğum sırasında epidural anestezi uygulandıysa, epidural kataterin çekildiği yerde, bel bölgesinde ağrı oluşabilir. Çok nadiren de ilk bir iki günde buna bağlı baş ağrısı olabilir.  Ama en sık ağrı lohusa kadının karnında, belinde ve kasıklarında hissettiği ağrılardır. Bu ağrılar basit ağrı kesicilere, parasetamol içerikli ilaçlara cevap verebilir nitelikte hafif ağrılardır. Bu ağrılar genellikle hastanın ayağa kalkabilmesine, hareket etmesine herhangi bir engel teşkil etmez. 

Hastanın istirahatle, ağrı kesici tabletlerle, ılık perine bakımı denilen ılık pansumanlarla, buz uygulaması ile geçmeyen yoğun bir ağrısı varsa ve bu ağrı zonklayıcı tarzda tarif ediliyorsa, mutlaka epizyotomi adı verilen doğum kesisi, dikiş bölgesi kontrol edilmelidir. 

Doğum sonrası epidural kaynaklı baş ağrısı varsa tıbbi tedavilerin yanı sıra kişiye kafein tüketmesi ve istirahat etmesi tavsiye edilir. 

Bir de çok çok nadir görülebilecek komplikasyon olarak da bacak bölgesinde kızarma, ağrı, şişlik gibi şikayetler oluşabilir. Bunun için de standart kontrolden önce hekime başvurulmalıdır. 

Normal doğum sonrasında lohusa eğer belirgin bir ağrı hissediyorsa ilaç alabilir. Ama bu amaçla kullanılacak ilaçlar ağızdan kullanılan ve süte geçişinde herhangi bir sakınca bulunmayan tablet şeklindeki ağrı kesiciler olmalıdır. En sıklıkla bu amaçla parasetamol türevleri kullanılır. Eğer parasetamole yanıt vermeyecek kadar güçlü bir ağrı söz konusu ise non steroid anti inflamatuar dediğimiz ilaç grubundan olan tablet, fitil veya kas içi ya da damar içi enjeksiyon şeklinde ilaçlar kullanılabilir. Eğer normal doğum sırasında epidural anestezi uygulandıysa katater henüz çekilmediğinden buradan verilecek ağrı kesicilerle de hastanın ağrısı kontrol edilebilir.  

Verilecek tıbbi tedavinin yanı sıra hastanın özellikle doğum kesisi, epizyotomi bölgesine soğuk uygulama yapması, istirahat etmesi de ağrının azalmasına yardımcı olacaktır. Ertesi gün yapılacak ılık pansuman ve ayakta yapılacak ılık duşlar da hastanın azalmasına destek olur. 

Normal doğum sonrasında kullanılan ağrı kesicilere yanıt vermeyen şiddetli bir ağrı söz konusu ise o zaman hekiminiz mutlaka ağrıyan bölgeyi kontrol etmelidir. Özellikle doğum kesisi kontrol edilmelidir.  

Normal doğum sonrası ağrıda hastanın istirahat etmesi çok önemlidir. Bu, özellikle hastaların çok da dikkat etmediği bir durum. Normal doğum hareket kısıtlaması yaratmadığı için hastalarımız özellikle eve gittikten sonra aşırı hareketli olabiliyorlar. Bu dönemin onların iyileşme, nekahat dönemi olduğunu unutabiliyorlar. Özellikle bebek bakımının gerektirdiği durumlar dışında, özellikle ilk 1 hafta yatak istirahati yapılması, rahimin involüsyon dediğimiz küçülme hareketinin daha sağlıklı olmasını ve hastanın kendisini çok daha çabuk toparlamasını sağlayacaktır. 

Normal doğum sonrası ağrıya karşı İstirahatin yanı sıra, özellikle ilk 6 saat boyunca epizyotomi, yani doğum kesisinin bulunduğu alana buz uygulaması yapılması, o bölgedeki sızıyı ve ödemi çözeceği için hastanın ağrısını hafifletecektir. Buna ek olarak hastanede uygulanan tablet şeklindeki ağrı kesiciler, özellikle süte geçişinin herhangi bir zararı olmayan parasetamol grubu ağrı kesiciler oldukça etkili bir ağrı kontrolü sağlayacaktır.

Ağrı eşiği çok düşük bir anne söz konusu ise ve yoğun bir ağrı tarif ediliyorsa non steroid anti inflamatuar dediğimiz daha güçlü ilaç grubu tablet, fitil veya kas içi ya da damar içi enjeksiyon şeklinde uygulanabilir. 

Doğumdan 24 saat sonra alınabilecek ılık duş ve perine bakımı dediğimiz genital bölgenin antiseptik ılık suyla temizlenmesi hastanın çoğu zaman rahatsızlık hissini geçirecektir. Lohusanın yine eve gittikten sonra istirahat etmesi, özellikle perine bölgesinin, genital bölgenin bakımı ve temizliğine özen göstermesi, bu bölgeyi ıslak tutmaması, kuru tutması, düzenli alınacak ılık duşlar hastanın çoğu zaman ağrısının giderilmesine yardımcı olacaktır. 

Bu dönemde memelerin aşırı sütle dolmasına bağlı olarak meme angorjmanı dediğimiz durum da yeni annenin ağrı sebeplerinden biridir. Annenin sakin olması, ılık bir duş alarak göğüs çevresini rahatlatması, meme ucuna bakım için verilen kremleri düzenli bir şekilde uygulaması, bebeği doğru emzirme teknikleri ile emzirmeye çalışması çoğu zaman sorunları çözecektir. 

Eğer memenin aşırı dolması söz konusu ise mutlaka bir süt pompası ile memenin boşaltılması, ağrı kesici kullanılması çoğu zaman problemleri giderecektir. 

Eğer geçmeyen bir kızarıklık yüksek ateş söz konusu ise mutlaka hekime bilgi verilerek gereken tedavinin erken dönemde alınması daha ileri meme iltihabı, mastit, meme apsesi gibi daha komplike durumların gelişmesini önleyecektir.