İlahi nedir?

İlahi, gerek sözleriyle, gerekse melodisi ile manevi çağrışımlar yapan müzik eserlerine denir. İlahinin farklı türleri vardır; tekkelerde okunan, bazı ayinlerde okunan gibi. İlahinin türleri mezheplere göre de değişebilir. Örneğin Bektaşi nefesleri var, Mevlevi ayinlerinde okunan ilahiler vardır. İlahinin farklı farklı söylenişleri olabilir ama genel itibari ile Hıristiyanlıkta da, Yahudilikte de, Budizmde de olan ilahi, hem sözleri hem de müziği ile manevi hisler uyandıran eserlerdir. 

İlahi, illa ki manevi hisler uyandırmalıdır. Uyandırmazsa onun taksimi başka olur. Türkü diyebilirsiniz, şarkı diyebilirsiniz; herhangi bir müzik türüne girebilir ama zaten müziğin başka türlü hisler uyandırmasına İslamiyet sıcak bakmaz. Günah olan çizgi insanı gaflete daldıran, Allah'tan uzaklaştıran söz ve müzikler anlamındadır. Allah'tan uzaklaştıran, günaha yakınlaştıran ve şehvet hissi uyanduran söz ve müzikler İslam dininde kabul görmez. Dolayısıyla bunun dışında herhangi bir şeyin manevi hisler uyandırmasını, manevi hislerin uyanmasına yardımcı olmasını bekleyebiliriz. Kökten reddemeyez. 

Allah'ın resulu sıradan herhangi birilerini değil de, neden Abdullah İbn Ummi Mektum'u ve Bilal-i Habeşi'yi mescide müezzin yapmıştır. Çünkü güzel okurlar. İstanbul'a gelmiş, ezanı duymuş, turist Müslüman olmuş diyoruz. Bu ezanda onu Müslüman olmaya şefkeden, etkilenmesini sağlayan şey nedir. Kuran'da geçen, ezan cümlelerini herhangi bir yerde duyup neden Müslüman olmuyor da, Sultanahmet ya da Fatih Camii'nin minaresinden okunan ezan ile Müslüman oluyor, çünkü içinde melodi var. Kuran'da melodi yok mu, tabii ki var. Sesin kendisi melodidir.